Udział transportu zbiorowego w poprawie dostępności do usług w Gdyni

Artykuł obejmuje zagadnienie dostępności czasowej do usług użytku publicznego pieszo i z wykorzystaniem transportu zbiorowego w Gdyni. W publikacji położono nacisk na wskazanie różnic w dostępności do różnych usług w średniej wielkości mieście, które charakteryzuje się specyficznym układem ulic i rozmieszczeniem ludności. Specyficzne rozmieszczenie ludzi odpowiada rozkładowi wybranych usług (przedszkoli, szkół podstawowych, szkół ponadpodstawowych – gimnazjów, szkół średnich, szpitali, placówek Narodowego Funduszu Zdrowia, aptek). Wszystkie z wymienionych usług wg teorii lokalizacji zawsze zlokalizowane są w pobliżu dużych skupisk ludności. Decyzje lokalizacyjne podejmowane są w odniesieniu do konkretnego, już istniejącego układu ekonomiczno-przestrzennego. Powoduje to określone konsekwencje dla działań zmierzających do optymalnego rozmieszczenia usług. W przeglądzie literatury anglojęzycznej jest wiele publikacji poświęconych wpływowi transportu zbiorowego na zmianę dostępności. W polskiej literaturze badanie zagadnień związanych z dostępnością TZ jest ograniczone. W badaniu wykorzystano dane z lokalizacją wybranych usług oraz uproszczony autorski model funkcjonowania transportu zbiorowego w Gdyni. Najważniejsze wnioski płynące z przeprowadzonych badań sugerują, że: (1) skrócenie czasu podróży z obszarów zamieszkałych przez najwięcej osób jest między 10 a 15 min jazdy transportem zbiorowym do usług, (2) w obrębie 30-minutowych izochron do usług w Gdyni mieszka 211 tys. osób, jest to 85 procent mieszkańców Gdyni.

Bartłomiejczyk M., Goliszek S., Połom M., 2016, Innowacyjne rozwiązania szansą rozwoju systemów transportu trolejbusowego na przykładzie Gdyni i Lublina, Acta Scientarum Polonorum Administratio Locorum, 15(4), 7-25.

Bartosiewicz B., Wiśniewski S., 2016, Lokalny transport zbiorowy w Łodzi w świetle badań dostępności, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19(2), 31-43.

Beim M., 2008, Modelowanie procesu suburbanizacji w aglomeracji poznańskiej z wykorzystaniem sztucznych sieci neuronowych i automatów komórkowych, Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznań.

Beim M., 2009, Wpływ suburbanizacji na zmianę zachowań transportowych mieszkańców aglomeracji poznańskiej, Transport Miejski i Regionalny, 11, 2–10.

Bul R., 2016, Wpływ infrastruktury transportowej na zmiany dostępności czasowej Poznania z obszaru województwa wielkopolskiego w latach 2010-2016, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19(2), w druku.

Burdziej J., 2016, Analiza dostępności przestrzennej za pomocą technologii GIS na przykładzie obiektów użyteczności publicznej w Toruniu, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19(1), 43-51.

Cao X., Mokhtarian P.L., Handy S.L., 2009, Examining the impacts of residential self-selection on travel behaviour: a focus on empirical findings, Transport Review, 29(3), 359–395.

Delmelle E. C., Casas I., 2012, Evaluating the spatial equity of bus rapid transit-based accessibility patterns in a developing country: The case of Cali, Colombia, Transport Policy, 20, 36–46.

Gadziński J., 2010, Ocena dostępności komunikacyjnej przestrzeni miejskiej na przykładzie Poznania, Biuletyn Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 13, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.

Gadziński J., 2012, Lokalizacja przystanków a konkurencyjność transportu publicznego w aglomeracji poznańskiej, [w:] M. Szymczak (red.), Transport publiczny w aglomeracji poznańskiej – propozycje usprawnień, Biblioteka Aglomeracyjna, 9, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 69–90.

Gadziński J., 2013, Funkcjonowanie lokalnego system transportowego na tle współczesnych procesów urbanizacyjnych. Przykład aglomeracji poznańskiej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.

Gadziński J., 2016, Wpływ dostępności transportu publicznego na zachowania transportowe mieszkańców – przykład aglomeracji poznańskiej, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19(1), 31-42.

Gadziński J., Radzimski A., 2015, The first rapid tramline in Poland: How has it affected travel behaviours, housingchoices and satisfaction, and apartment prices?, Journal of Transport Geography, 54, 451-463.

Galton F., 1881, On the construction of isochronic passage charts, Proceedings of the Royal Geographical Society, 3, 657–658.

Goliszek S., 2014a, Poprawa dostępności miejskim transportem zbiorowym w Olsztynie w świetle inwestycji infrastrukturalnych z perspektywy UE 2014–2020, Transport Miejski i Regionalny, 5, 30-36.

Goliszek S., 2014b, Zmiany dostępności miejskim transportem zbiorowym w Lublinie w wyniku inwestycji infrastrukturalnych finansowanych z funduszy UE do roku 2020, Transport Miejski i Regionalny, 9, 15-21.

Goliszek S., 2014c, Dostępność komunikacyjna transportem zbiorowym w Białymstoku – wpływ środków z perspektywy UE na lata 2014-2020, Transport Miejski i Regionalny, 11, 19-26.

Goliszek S., 2015, Dostępność komunikacyjna transportem zbiorowym w Rzeszowie i Olsztynie w 2013 z możliwością poprawy po 2020 roku, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica, 22, 23-42.

Goliszek S., 2016, Zmiany dostępności komunikacyjnej transportem zbiorowym w Kielcach – badanie wpływu środków z perspektywy finansowej UE na lata 2014-2020, Transport Miejski i Regionalny, 2, 12-19.

Goliszek S., Połom M., 2016a, Dostępność komunikacyjna transportem zbiorowym w ośrodkach wojewódzkich Polski Wschodniej, TTS Technika Transportu Szynowego, 10, 20-29.

Goliszek S., Połom M., 2016b, Dostępność komunikacyjna transportem zbiorowym w ośrodkach wojewódzkich Polski Wschodniej, Autobusy. Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe, 7-8, 42-51.

Goliszek S., Połom M., 2016c, Porównanie dostępności komunikacyjnej transportem zbiorowym w ośrodkach wojewódzkich Polski Wschodniej na koniec perspektywy UE 2007-2013, Transport Miejski i Regionalny, 3, 16-27.

Goliszek S., Połom M., 2016d, The use of general transit feed specification (GTFS) application to identify deviations in the operation of public transport at morning rush hour on the example of Szczecin, Europa XXI, 31, 51-60.

Goliszek S., Połom M., 2016e, Wpływ budowy nowej linii tramwajowej w Olsztynie na zmianę dostępności transportem zbiorowym, Acta Scientarum Polonorum Administratio Locorum, 15, 3, 19-34.

Goliszek S., Rogalski M., 2014, Przestrzenno-czasowe zmiany dostępności komunikacyjnej miejskim transportem zbiorowym w Rzeszowie w świetle inwestycji współfinasowanych ze środków UE 2014-2020, Transport Miejski i Regionalny, 7, 23-30.

Górny J., 2014, Wpływ członkostwa Polski w Unii Europejskiej na przemiany publicznego transportu zbiorowego w Poznaniu, Biuletyn Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 27, 143-160.

Hansen W. G., 1959, How Accessibility Shapes Land-use, Journal of the American Institute of Planners, 25, 73-76.

Kołoś A., 2007a, Fundusze europejskie jako czynnik rozwoju miejskiego transportu szynowego w Polsce – w aglomeracjach do 500 tys. mieszkańców, [w:] J. Kitowski (red.), Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, XIII, Warszawa – Rzeszów, 253-268.

Kołoś A., 2007b, Wpływ funduszy unijnych na rozwój miejskiego transportu szynowego w Polsce – w aglomeracjach powyżej 500 tys. mieszkańców, [w:] J. Kitowski (red.), Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, XIV, Warszawa-Rzeszów, 179-192.

Kołoś A., Taczanowski J., 2016a, Fundusze europejskie jako czynnik rozwoju miejskiego transportu szynowego w Polsce, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19(1), 9-20.

Kołoś A., Taczanowski J., 2016b, The feasibility of introducing light rail systems in medium-sized towns in Central Europe, Journal of Transport Geography, 54, 400-413.

Kubijowicz W., 1923, Izochrony Polski południowej, Prace Instytutu Geograficznego UJ, 1, Kraków, 96.

Neutens T., 2015, Accessibility, equity and health care: review and research directions for transport geographers, Journal of Transport Geography, 43, 14-27.

Neutens T., Schwanen T., Witlox F., De Maeyer P., 2010, Equity of urban service delivery: a comparison of different accessibility measures, Environment and Planning A, 42(7), 1613-1635.

Pacuk M., Anisiewicz R., Czochański J., Kopeć K., Połom M., Michalski T., Tarkowski M., 2016, Gdynia w Unii Europejskiej. Warunki życia, Wydawnictwo Bernardinum, Gdańsk-Pelplin.

Połom M., 2011a, Projekt rewitalizacji i rozwoju komunikacji trolejbusowej w Gdyni współfinansowany ze środków unijnych, Transport Miejski i Regionalny, 6, 23-27.

Połom M., 2011b, Trolejbus najważniejszym ogniwem zrównoważonego rozwoju transportu w Gdyni, Biuletyn Komunikacji Miejskiej, 118, 87-89.

Połom M., 2014, Koncepcja wzrostu znaczenia elektromobilności w transporcie zbiorowym Trójmiasta, Problemy Transportu i Logistyki, 27, 181-194.

Połom M., Palmowski T., 2009, Rozwój i funkcjonowanie komunikacji trolejbusowej w Gdyni, Wydawnictwo Bernardinum, Gdynia-Pelplin.

Preferencje i zachowania komunikacyjne mieszkańców Gdyni, Raport z badań marketingowych, 2015.

Przybylska L., Michalski T., Wendt J.A., Dutkowski M., Sypion-Dutkowska N., Tarkowski M., Pacuk M., Połom M., 2016, Gdynia w Unii Europejskiej. Spójność społeczna i terytorialna, Wydawnictwo Bernardinum, Gdańsk-Pelplin.

Radzimski A., Gadziński J., 2016, Jak transport publicznywpływa na kształtowanie się rynku nieruchomości? Przykład Poznańskiego Szybkiego Tramwaju, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19(3), w druku.

Rowicki M., 1934, Izochrony Warszawy, Wiadomości Służby Geograficznej, 8, 435-466.

Stępniak M., Goliszek ., 2017, Spatio-temporal variation of accessibility by public transport - the equity perspective, [w:] I. Ivan, A. Singleton, J. Horák, T. Inspektor (red.), The rise of big spatial data, Cham: Springer International Publishing, 241-261 (Lecture Notes in Geoinformation and Cartography).

Sudra P., 2016, Zastosowanie wskaźników koncentracji przestrzennej w badaniu procesów urban sprawl, Przegląd Geograficzny, 2016, 88, 2 247-272.

Tarkowski M., 2016, Mobilność miejska jako wyzwanie strategicznego programowania rozwoju lokalnego – przykład Gdańska, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19(4), w druku.

Vasiliev I.R., 1997, Mapping Time. Cartographica, 34, 3, Series Monograph, 49, 1-51.

http://zkmgdynia.pl/?mod=4.%20Operatorzy%20w%20s i e c i%2 0 k omu n i k a c y j n e j%2 0Z KM%2 0w%2 0Gdyni&lang=plPreferencje i zachowania komunikacyjne mieszkańców Gdyni,
Raport z badań marketingowych, 2015.