Nawrócona jawnogrzesznica oraz przeniewierca – Maria Magdalena i Judasz w dramacie biblijnym Krystyna Ostrowskiego

Autorka artykułu przypomina zapomniany dramat biblijny Krystyna Ostrowskiego; koncentruje się na dwóch postaciach stanowiących centrum mikrokosmosu scenicznego – Magdalenie i Judaszu. Analizując odpowiednie fragmenty utworu, pokazuje twórcze modyfikacje wątków ewangelicznych.
Krystyn Ostrowski w swoim utworze poszerza biblijną perspektywę o aspekty wcześniej nieobecne w tradycji – na przykład przedstawia niektóre wydarzenia z perspektywy Magdaleny i dokonuje charakterystycznego przesunięcia: umiejscawia nawróconą niewiastę niemal w centrum misterium pasyjnego. Magdalena jawi się zatem jako apostołka, pustelnica, oblubienica Jezusa, świadek Jego zmartwychwstania, a także kobieta dostępująca łaski zbawienia. Dramaturg wyposaża również swoich bohaterów w takie cechy osobowościowe, których nie mają ich ewangeliczne pierwowzory. Judasz w jego ujęciu nie może być postrzegany wyłącznie przez pryzmat zdrady. Ostrowski zasadniczo zachowuje przesłanie ewangeliczne, nierzadko dokonuje kondensacji znaczeń, sensów i nawiązań biblijnych, a także inaczej rozkłada akcenty. Powstaje w ten sposób obraz bardziej złożony, wielowymiarowy.

Adamiak E., Milcząca obecność. O roli kobiety w Kościele, Warszawa 1999.

Bartnik C., Judasz Iskariota – historia i teologia, „Collectanea Theologica” 1988, nr 58 (2).

Burnet R., Maria Magdalena. Od skruszonej grzesznicy do oblubienicy Jezusa,tłum. A. Kuryś, Poznań 2005.

Dłuska M., Kuryś T., Sylabotonizm, Wrocław 1957.

Drzewiecka E., Śmierć Judasza w Biblii i tradycji chrześcijańskiej, Warszawa 2012.

Jędrusiak J., Postać Judasza w dramacie Młodej Polski [w:] Dramat biblijny Młodej Polski, red. S. Kruk, Wrocław 1990.

Hryniewicz W., Judasz zdrajca? [w:] Dwunastu apostołów, red. J. Turnau, Kraków 2002.

Kobielus S., Ikonografia zdrady i śmierci Judasza. Starożytność chrześcijańska i średniowiecze, Ząbki 2005.

Konarska B., Krystyn Ostrowski [w:] Polski słownik biograficzny,Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1979, z. 24.

Krawiecka E., Jasna ciemnego świata pochodnia: z dziejów kultu świętej Marii Magdaleny, Poznań 1997.

Krawiecka E., Staropolskie portrety św. Marii Magdaleny, Poznań 2006.

Lona H.E., Judasz Iskariota. Legenda i prawda, tłum. R. Zajączkowski, Kielce 2008.

Markiewicz Z., Sivert T., Krystyn Ostrowski [w:] tychże, Melpomena polska na paryskim bruku. Teatralia polskie we Francji w XX wieku, Warszawa 1973.

Mazurczak M.U., Judasz w sztuce. W kręgu obrazowania zdrady w malarstwie europejskim, „Ethos” 2004, nr 17.

Miłkowski Z. (T.T. Jeż), Krystyn Ostrowski [w:] tegoż, Sylwety emigracyjne, Lwów 1904.

Mroczkowski I., Zło i grzech. Studium filozoficzno-teologiczne, Lublin 2000.

Ostrowski Krystyn [w:] Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski, Warszawa 2002, t. 3.

Ostrowski K., Maria-Magdalena, czyli rozpacz i nadzieja. Tragedia w trzech aktach [w:] tegoż, Dzieła polskie. Dramata i komedie. Ulotne jamby – nowe fraszki – dodatek. (Wydanie zupełne), Paryż 1876.

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, tłum. J. Wujek, Lublin 1962.

Popczyk-Szczęsna B., Postać Judasza w dramacie polskim XX wieku: Potyczki z referencją, Kraków 2003.

Radziszewski S., Siedem twarzy Judasza, Kraków 2012.

Sieradzan J., Motyw Judasza w kulturze [w:] Postać Judasza w literaturze, teologii i sztuce, red. J. Sieradzan, Białystok 2007.

Słownik pracowników książki polskiej, red. I. Treichel, t. 1, Warszawa – Łódź 1972.

Starowieyski M., Judasz historia, legenda, mity, Poznań 2006.

Straszewska M., Życie literackie Wielkiej Emigracji we Francji 1831–1840, Warszawa 1970.

Szlaga J.B., Co Pismo św. mówi o zdradzie Judasza?, „Ethos” 2004, nr 17.

Wróblewska E., Satyra polityczna Wielkiej Emigracji,Warszawa – Poznań – Toruń 1977.