„Kartki” Tadeusza Różewicza

Artykuł „Kartki” Tadeusza Różewicza opisuje prozę pisarza z perspektywy „kartek” jako formuły kompozycyjno-warsztatowej, związanej jednak ściśle z jego praktyką autobiograficzną. Autor artykułu śledzi obecność i przemiany „kartek” w utworach fabularnych Tadeusza Różewicza, ale przede wszystkim w jego mniej znanych dziełach: dzienniku, reportażach podróżniczych, szkicach wspomnieniowych i metaliterackich. Celem artykułu nie jest udowodnienie, że „kartki” występują w pisarstwie Różewicza od momentu jego debiutu do okresu dojrzałej twórczości, gdy nawet jej pobieżny przegląd potwierdza tę oczywistość. Autor stara się dowieść, że „kartki” są złożoną i konsekwentnie stosowaną techniką pisarską, która służy między innymi do komponowania utworów i nasy­cania ich refleksją warsztatową. Są one również narzędziem autokreacji pisarza, medium między jego tekstami i (re)konstruowaną w nich autobiografią, sposobem uobecniania się w nich jego podmiotowości oraz doświadczenia historycznego i egzystencjalnego. 

Tadeusz Różewicz’s “Postcards”

The article discusses Tadeusz Różewicz’s prose from the perspective of “postcards” as a compositional and skill-training format closely connected with the writer’s autobiographical output. The author of the article traces the presence and trans­formations of “postcards” in Różewicz’s fiction and, perhaps most importantly, in his lesser-known works: his journal, travel essays, memoir sketches, and metaliterary pieces.The aim of the article is to demonstrate that “postcards” appeared in Różewicz’s writing throughout his career, from his debut until his mature output, with this conclusion con­firmed even by a brief overview of the writer’s oeuvre. The author seeks to prove that the “postcards” are a complex and consistently applied writing technique which serves, among others, to compose pieces and imbue them with reflections on writing itself. They are also a tool for the author’s self-creation, an intermediary between his texts and the autobiogra­phy (re)constructed therein, a means in which his subjectivity and historical and existential experience become present in his writing.

Bornstein G., Jak czytać stronę. Modernizm i materialność tekstu, tłum. J. Sobesto, przekład przejrzał i poprawił T. Kunz, „Wielogłos” 2017, nr 1.

Braidotti R., Podmioty nomadyczne. Ucieleśnienie i różnica seksualna w feminizmie współczesnym, tłum. A. Derra, Warszawa 2009.

Browarny W., Nadodrze Tadeusza Różewicza: o reportażu „Most płynie do Szczecina”, „Czytanie Literatury: łódzkie studia literaturoznawcze” 2013, nr 2.

DeLoughrey E., Handley G.B., Introduction: Toward an Aesthetics of the Earth [w:] Postcolonial Ecologies: Literatures of the Environment, red. E. DeLoughrey, G.B. Handley, Oxford 2011, https://books.google.pl/books?hl=pl&lr=&id=L94SdZygw3IC&oi=fnd&pg=PP1&dq=%22Postcolonial+Ecologies%22++content&ots=
Cd07Xbcfrk&sig=lAdENV_NGUxMnR38K2MMvol-JQA&redir_esc=y#v=onepage&q=%22Postcolonial%20Ecologies%22%20%20content&f=false, dostęp: 18.01.2021.

Gębala S., Śmierci piękne i śmierci brzydkie, „Dialog” 1986, nr 11.

Jarzębowska G., Retoryka deratyzacji w PRL: od czystki etnicznej i politycznej do czystki gatunkowej, „Teksty Drugie” 2018, nr 2.

Pospiszil K., „Widziałem uśmiechnięte twarze”, czyli puste marginesy mowy. Słów kilka o podróżach Tadeusza Różewicza po Chinach [w:] Różewicz: dodawanie, red. E. Bartos, M. Cuber, Katowice 2012, https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/6592/Rozewicz_usmiechniete_twarze.pdf?sequence=1&is Allowed=y, dostęp: 18.01.2021.

Różewicz T., Dwa skoki i już Pekin (Kartki z podróży), „Odra” 1959, nr 43.

Różewicz T., Dziennik z partyzantki (Akcja „Burza”), „Śląsk” 2001, nr 10.

Różewicz T., Kartki wydarte z dziennika, „Odra” 1984, nr 11.

Różewicz T., Kartki z Mongolii, „Trybuna Wolności” 1956, nr 51.

Różewicz T., Margines, ale..., oprac. J. Stolarczyk, Wrocław 2020.

Różewicz T., Most płynie do Szczecina, „Trybuna Tygodnia” 1947, nr 9.

Różewicz T., Niemowa w Mongolii, „Dookoła Świata” 1956, nry 45–47.

Różewicz T., O tej porze, „Odra” 1959, nr 21.

Różewicz T., Poeta reporterem czy reporter poetą (Na marginesie „Podróży do wielkiego patata” Zbigniewa Stolarka), „Nowa Kultura” 1961, nr 28.

Różewicz T., Przelot, „Odra” 1959, nr 39.

Różewicz T., Spacer po Opolu, „Trybuna Tygodnia” 1947, nr 10.

Różewicz T., Światła na drodze, „Trybuna Tygodnia” 1947, nr 11.

Różewicz T., Utwory zebrane, oprac. J. Stolarczyk, t. 1–3, Wrocław 2004.

Różewicz T., W drodze, „Odra” 1986, nr 3.

Różewicz T., Wyprawa na złotą rybkę, „Trybuna Tygodnia” 1948, nr 33 i 35.

Waligóra J., Proza Tadeusza Różewicza, Kraków 2006.