Kreślenie. O rękopisach i warsztacie prozy Tadeusza Różewicza

Autor artykułu omawia wybrane problemy procesu twórczego w prozie Tadeusza Różewicza. Analizuje korekty, dopiski i formy graficzne w archiwaliach pisarza, przechowywanych w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich. Na podstawie jego „grafopisów”, które obejmują przede wszystkim rękopiśmienne teksty i grifonaże, śledzi historię przemian takich projektów literackich, jak „próby rekonstrukcji”, niezrealizowane plany powieściowe oraz „kartki z dziennika”. Główne wnioski wynikające z opisu pracy warsztatowej Różewicza dotyczą jego stosunku do własnego dzieła, podmiotowości w tekście oraz planów autobiograficznych.

Scribbling. On Tadeusz Różewicz’s Manuscripts and on His Novelistic Workshop

This paper discusses select problems of the creative process in the prose of Tadeusz Różewicz through the analysis of corrections, notes, and graphic forms found in the writer’s archives that are stored in the National Ossoliński Institute. On the basis of his “graphical writings,” which include mainly handwritten texts and griffonages, the author of this paper traces the history of transformations of such literary projects as “reconstruction attempts,” unrealized novelistic plans and “pages from a journal.” The main conclusions resulting from the description of Różewicz’s workshop concern the writer’s attitude to his own work, subjectivity in the text, and autobiographical plans.

Browarny W., Wstęp [w:] T. Różewicz, Wybór prozy, oprac. W. Browarny, Wrocław 2021.

Dedecius K., Różewicz T., Listy 1961–2013, oprac. M. Zybura, A. Lawaty, t. 1, Kraków 2017.

Dziadek A., Semiografia rękopisu, „Teksty Drugie” 2020, nr 6, https://journals.openedition.org/td/14848, dostęp: 3.01.2022.

Dział Rękopisów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich (archiwum akcesyjne Tadeusza Różewicza).

Rozmowa ponad wodami Oceanu. Korespondencja Tadeusza Różewicza i Pawła Mayewskiego (1958–1970) [w:] T. Różewicz, Margines, ale…, wybór i oprac. J. Stolarczyk, Wrocław 2010.

Różewicz T., Kartki wydarte z dziennika [w:] tegoż, Utwory zebrane, oprac. J. Stolarczyk, t. 1, Wrocław 2003.

Różewicz T., Sobowtór ( fragment powieści), „Odra” 1976, nr 12.

Shallcross B., Poeta i sygnatury, „Teksty Drugie” 2011, nr 5, https://rcin.org.pl/Content/48443/WA248_65475_P-I-2524_shallcross-poeta.pdf, dostęp: 3.01.2022.

Słownik terminów pismoznawczych, red. M. Andrzejkowicz i in., http://prawouam-stp.home.amu.edu.pl, dostęp: 3.01.2022.

Wyka K., Różewicz parokrotnie, Warszawa 1977.

Życie w zwyczajnych dekoracjach. Z Tadeuszem Różewiczem rozmawiają Lidia Filipska-Wrzosek i Zygmunt Trziszka [w:] Wbrew sobie. Rozmowy z Tadeuszem Różewiczem, oprac. J. Stolarczyk, Wrocław 2011.