The Opus Tripartitum as an Original Source of Law as well as a Source of Knowledge about Custom in Light of Late Modern Age Hungarian Jurisprudence

Adriana Švecová,

Miriam Laclavíková

Abstrakt
Opus Tripartitum jako oryginalne źródło prawa i źródło wiedzy o zwyczaju w świetle węgierskiej jurysprudencji epoki późnonowożytnej
 
Artykuł wprowadza do zagadnienia stanowisk prawnych dotyczących zwyczaju (prawa zwyczajowego) i ich miejsca w systemie źródeł prawa w okresie późnonowożytnym. Zwrócono uwagę zwłaszcza na cechy i funkcje zwyczaju oraz wyjaśniono relację między zwyczajem a prawem stanowionym (lex, ustawa) jako odrębnymi źródłami prawa. Węgierski okres nowożytny cechuje symbioza zwyczajów i prawa stanowionego oraz ich specyficzne wzajemne relacje. Autorzy artykułu omawiają znaczenie derogacyjnej funkcji zwyczaju oraz rolę kodyfikacji jako wyrazu wzmacniania znaczenia lex jako źródła prawa. W tym samym czasie zwyczaj tracił swój „ludowy charakter” i uzyskiwał nowe formy (zwyczaj spisany w formie orzeczeń sądowych). W węgierskiej historii prawa zwyczaj miał niezastąpioną pozycję, a teoretyczne zasady określone w Opus Tripartitum (1514) były rozwijane lub przeredagowane przez uczonych prawników dobry nowożytnej (J. Szegedi, S Huszty, E. Kelemen, A. Kövy, P. Szlemenics, I. Frank i in.).
 
Słowa kluczowe: źródła prawa, Opus Tripartitum, zwyczaj (consuetudo), ustawa (lex), praktyka prawna (usus fori), jurysprudencja węgierska okresu nowożytnego , Sources of Law, custom (consuetudo), the Law (lex), legal practice (usus fori), Hungarian jurisprudence of the Modern Age Period
References

Beňa J., Gábriš T., Dejiny práva na Slovensku I (Do roku 1918) [The History of Law on the Slovak Territory I (Till 1918)], Bratislava 2015.

Frank I., Principia iuris civilis Hungarici, I. tomus, Pestini 1829.

Gábriš T., Kodifikácia práva v predmoháčskom Uhorsku [Codification of Law in pre-Mohács Hungary] [in:] Právní a ekonomické problémy současnosti I. Sborník prací. Ostrava2007.

Gönczi K., Werbőczy´s Reception in Hungarian Legal Culture [in:] Custom and Law in Central Europe, (ed. M. Rady), Cambridge 2003.

Huszty S., Jurisprudentia practica seu commentarius novus in jus Hungaricum, 1745.

Huszty S., Jurisprudentia practica seu commentarius novus ius Hungaricum, Eger 1778.

Ibbetson D., Custom in the Tripartitum [in:] Custom and Law in Central Europe (ed. M. Rady), Cambridge 2003.

Kelemen E., Institutiones iuris privati Hungarici (Institutiones iuris privati hungarici, quas nobilis Juventutis Hungariae conscripsit Emericus Kelemen), Pestini 1818.

 

Kitonich J., Centuria certarum contrarietatum et dubietetem ex decreto Tripartito deputarum et resolutatum, 1619.

Kitonich J., Directio methodica processus iudiciarii iuris consuetudinarii, inclyti regni Hungariae..., 1619.

Kövy A., Elementa iurisprudentiae Hungaricae, 1800.

Kövy A., Elementa iurisprudentiae Hungaricae, Cassovia 1807.

Laclavíková M., Švecová A., Pramene práva na území Slovenska I Ood najstarších čias do roku 1790) [The Sources of Law in Slovak Territory I (From Ancient Times Till 1790], Trnava: Typi Universitatis Tyrnaviensis, 2007.

Luby S., Dejiny súkromného práva na Slovensku [The History of Private Law on the Territory of Slovakia], reprint, Bratislava 2002.

Malý K., Sivák F., Dejiny štátu a práva v Česko-Slovensku do roku 1918 [The History of the State and Law in Czechoslovakia Until 1918], Bratislava 1992.

Pétér L., The Irrepressible Authority of the Tripartitum [in:] Stephen Werbőczy: The Customary Law of the Renowned Kingdom of Hungary in Three Parts (1517), eds. and transl. J.M. Bak, P. Banyó, M. Rady, Budapest 2005.

Rady M., Stephen Werbőczy and his Tripartitum [in:] Stephen Werbőczy, The Customary Law of the Renowned Kingdom of Hungary in Three Parts (1517), eds. and transl. J.M. Bak, P. Banyó, M. Rady, Budapest 2005.

Rady M., Werbőczy’s Prologue and Its Sources, “The English Historical Review” 2006, vol. 121, issue 490.

Szegedi J., Tripartitum iuris hungarici tyrocinium [Introduction to the Hungarian Tripartitum Law], Tyrnaviae 1734.

Szegedi J., Tripartitum Iuris Hungarici Tyrocinium, 1734.

Szlemenics P., Elementa iuris criminalis Hungarici, 1817.

Szlemenics P., Elementa iuris Hungarici civilis privati, 1817

Szlemenics P., Elementa iuris Hungarici iudiciarii civilis, 1819.

Szlemenics P., Elementa iuris hungarici iudiciarii civilis, Posonii 1829.