Obcokrajowcy w kulturze flamenco: problem negocjacji tożsamości

Artykuł traktuje o cudzoziemcach pragnących zostać profesjonalnymi tancerzami flamenco w Sewilli i o związanych z tym pragnieniem wyzwaniach tożsamościowych, przed jakimi stają. Obcokrajowcy stanowią zasadniczą większość w sewilskich szkołach tańca i to dzięki nim szkoły te mogą istnieć. Decydując się na dłuższy pobyt w Sewilli, wkraczają oni w transkulturowe pole wymiany, przez co zostają wpisani w relacje władzy – podporządkowania i dominacji. Ich sytuację oraz relacje zachodzące w sewilskiej przestrzeni bardzo dobrze opisują kategorie transkulturacji/transkulturowości oraz tożsamości transkulturowej. Cudzoziemcy pragnący zaistnieć w profesjonalnym świecie flamenco w Sewilli czy szerzej w Hiszpanii konstruują swoją tożsamość, negocjując poszczególne jej elementy. W tekście omówione zostały trzy z nich: ekspresja, ruch i ciało. Są czynnikami autodefiniującymi oraz elementami decydującymi o wykluczeniu i/lub „dyskryminacji” ze strony autochtonów i zagranicznych widzów.

ABSTRACT

Foreigners in Flamenco Culture: the Problem of Identity Negotiation

The research problem presented in this text is the negotiation of transcultural identity as exemplified by foreigners enrolled in flamenco dance schools in Seville who are or aspire to be professional flamenco dancers and compete on the Spanish labour market in the flamenco industry. Foreigners are a definite majority at Seville’s dance schools, whose existence depends on them. By deciding to spend a prolonged period of time in Seville, they enter a field of transcultural exchange and become involved in power relations of subordination and domination. Being a subordinate group, foreigners need to negotiate their place in the flamenco community on an ongoing basis. Their situation and relations developing in Seville are well-described through the categories of transculturation/transculturality and transcultural identity. Foreigners wishing to engage in the professional world of flamenco in Seville or, more broadly, in Spain, construct their identity by negotiating its individual elements. Three of them are discussed in the text: expression, movement and body. They are self-defining factors and elements that determine the exclusion and/or “discrimination” of indigenous people and foreign viewers.

Aix Gracia, Francisco. 2014. Flamenco y poder. Un estudio desde la sociología del arte. Madrid: Fundación SGAE.

Bourdieu, Pierre. 1986. „The Forms of Capital”. W Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education, edited by John G. Richardson. New York: Greenwood Press.

Bourdieu, Pierre. 1995. Las reglas del Arte. Génesis y estructura del campo literario. Barcelona: Anagrama.

Cruces-Roldán, Cristina. 2002. Más allá de la música. Antropología y Flamenco (I). Sociabilidad, Transmisión y Patrimonio. Sevilla: Signatura Ediciones.

Dziuban, Agata. 2013. Gry z tożsamością. Tatuowanie ciała w indywidualizującym się społeczeństwie polskim. Toruń: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej.

Dowgiało, Emilia. 2018. O flamenco polskim piórem… Kulturowe realia i słowne bariery. Wrocław: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej.

Iglesias Jiménez, Eduardo. 2019. Flamenco por derecho Producción social de bordes y fronteras, praca doktorska. Dostęp: 4.03.2021. https://eprints.ucm.es/id/eprint/50862/1/T40796.pdf.

Klimczyk, Wojciech. 2015. Wirus mobilizacji. Taniec a kształtowanie się nowoczesności (1455–1795), t. 1. Kraków: Universitas.

Kubiaczyk, Filip. 2013. Nowoczesność kolonialność i tożsamość: perspektywa latynoamerykańska. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

La Demanda de Turismo de Flamenco en Andalucía – 2004. Dostęp: 18.11.2013. http://www.juntadeandalucia.es/turismocomercioydeporte/turismoycomercio/export/sites/ctcd/
archivos/estadisticas/estadisticas-oficiales-de-ctcd/484_turismo_flamenco_04.pdf.

Lavaur, Luis. 1996. Teoría Romántica del Cante Flamenco. Sevilla: Signatura Ediciones.

Lorente Rivas, Manuel. 2005. „El flamenco como transculturación”. Música oral del sur 6.

Lorente Rivas, Manuel. Transculturaciones flamencas. Varia inflexiva, 2004. Dostęp: 20.05.2012. http://www.sibetrans.com/trans/a197/transculturaciones-flamencas-varia-inflexiva.

Ortiz, Fernando. 2002. Contrapunteo cubano del tabaco y el azúcar. Madrid: Catedra.

Romanowska, Jadwiga. 2019. „Kształtowanie się relacji widz – artysta we flamenco na przykładzie praktyki fin de fiesta”. Magazyn Antropologiczno-Społeczno-Kulturowy „Maska” 43, nr 3: 33–44.

Schreiner, Claus, ed. 1999. Flamenco. Gypsy Dance and Music from Andalusia. Portland: Amadeus Press.

Steingress, Gerhard. 2005. Sociología del Cante Flamenco. Sevilla: Signatura Ediciones. 

Steingress, Gerhard. 2006. …Y Carmen se fue a París. Un estudio sobre la construcción artística del género flamenco (1833–1865). Córdoba: Almuzara.

Steingress, Gerhard. 2007. Flamenco Postmoderno: Entre tradición y heterodoxia. Un diagnóstico sociomusicológico (Escritos 1989–2006). Sevilla: Signatura Ediciones.

Welsch, Wolfgang. 1998. Transkulturowość. Nowa koncepcja kultury. Tłum. Berenika Susła, Jacek Wietecki. W Filozoficzne konteksty rozumu transwersalnego. Wokół koncepcji

Wolfganga Welscha, red. Roman Kubicki. Poznań: Fundacja Humaniora.

Welsch, Wolfgang. 1999. „Transculturality: The Puzzling Form of Cultures Today”. W Spaces of Culture: City, Nation, World, edited by Mike Featherstone, and Scott Lash. London: Sage.

Welsch, Wolfgang. 2004. „Tożsamość w epoce globalizacji. Perspektywa transkulturowa”. Tłum. Krystyna Wilkoszewska. W Estetyka transkulturowa, red. Krystyna Wilkoszewska. Kraków: Universitas.