(A)heroizm życia codziennego (na przykładzie wybranych utworów współczesnej literatury rosyjskiej)
Abstrakt
Prezentowany tekst został podzielony na dwie części: teoretyczną, w której dokonano próby zdefiniowania pojęć takich jak „heroizm”, „(a)heroizm”, codzienność, współczesna literatura rosyjska oraz praktyczno-opisową, gdzie uwidacznia się odniesienie podanych wyżej pojęć do sfery powszedniości, tę ostatnią umieszczając w beletrystycznych przekazach dzieł rosyjskich powstałych głównie w XXI wieku. Autorzy powieści i opowiadań ukazują, iż bohaterstwo bądź też jego przeciwieństwa – tchórzostwo, ucieczka od wolności – mogą przejawiać się nie tylko w warunkach ludobójstwa (komunizm, łagry, tortury, aresztowania), ale również w powszedniości, kiedy człowiek musi podejmować walkę z cierpieniem, chorobą, niespełnioną miłością… Trudności życia codziennego, co podkreślają pisarze rosyjscy, także ujawniają różnorodne postawy: od życia skupionego zaledwie na własnych potrzebach aż do zupełnego poświęcenia się innym, przy czym walka o codzienną egzystencję nie jest wcale łatwiejsza niż wojna z okupantem. To, co najważniejsze w codzienności, to oparcie się na wartościach, trudny wybór między dobrem a złem.
(Non)heroism of Everyday Life (on the Example of Chosen Compositions in Russian Modern Literature)
SUMMARY
The following article is divided into two parts. The first, theoretical part, is connected literature”. The second part shows how these expressions are reflected in short stories and novels written by Russian authors after the collapse of communism. The authors try to prove that bravery can exist not only during wars, in concentrations camps, in special Soviet psychiatric prisons where dissidents were sent, but also in our common life. Not only are people described in the novels as cowards, informers and enemies but they are real heroes as well. They struggle with fatal diseases, poverty, death, the stupidity of other people. They look after their ill children, old parents meanwhile overcoming different obstacles and barriers. It turned out that the struggle for everyday existence is not easier than the war with invaders. As far as the everyday life is concerned, moral values and difficult choices are the most important.
The following article is divided into two parts. The first, theoretical part, is connected literature”. The second part shows how these expressions are reflected in short stories and novels written by Russian authors after the collapse of communism. The authors try to prove that bravery can exist not only during wars, in concentrations camps, in special Soviet psychiatric prisons where dissidents were sent, but also in our common life. Not only are people described in the novels as cowards, informers and enemies but they are real heroes as well. They struggle with fatal diseases, poverty, death, the stupidity of other people. They look after their ill children, old parents meanwhile overcoming different obstacles and barriers. It turned out that the struggle for everyday existence is not easier than the war with invaders. As far as the everyday life is concerned, moral values and difficult choices are the most important.
Słowa kluczowe:
heroizm codzienności,
zmagania z rzeczywistością,
współczesna literatura rosyjska ,
everyday heroism,
struggle with reality,
modern Russian literature
PEŁNY TEKST:
PDFReferences
Achmatowa A., Requiem, [w:] eadem, Drogą wszystkiej ziemi. Poezja – proza – dramat, tłum. A. Pomorski, Warszawa, OPEN Wydawnictwo Naukowe i Literackie, 2007, ss. 82-90.
Bąk-Sosnowska M., Choroby przewlekłe – dlaczego zmieniają życie i jak sobie z nimi radzić, http://zakladpsychologii.sum.edu.pl/?r=artykul/view&id=26 [dostęp: 28.12.2015].
Błaszkowski M., Czas. Czy rzeczywiście przemija?, http://marekblaszkowski.salon24.pl/137517.czas-czy-rzeczywiscie [dostęp: 16.02.2014].
Czubalski K., Wpływ choroby na stan psychiczny i zachowanie człowieka chorego. Sztuka leczenia, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 1995, 321 ss.
Darska B., Życie bezradne (L. Pietruszewska, „Jest noc”), http://onet.pl/2012/05/27//zycie-bezradne..., [dostęp: 25.03.2016].
Dziewiecki M., Przyjaźń w czasach nieprzyjaznych dla przyjaźni, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/I/IP/md_przyjazn2011_4html [dostęp: 10.09.2015].
Frankl V. E., Homo patiens, tłum. M. Płuciennik, Warszawa, Instytut Wydawniczy PAX, 1998, 325 ss.
Fundamenty dobrego społeczeństwa. Wartości, red. M. Bogunia-Borowska, Kraków, Znak, 2015, 381 ss.
Gosden Ch., Social Being and Time, Oxford, Blackwell, 1994, 232 ss.
Heszen J., Sęk H., Psychologia zdrowia, Warszawa, PWN 2009, 371 ss.
Ingarden R., Książeczka o człowieku, Kraków, Wydawnictwo Literackie, 1987, 176 ss.
Jewdokimow A., Europa po deszczu, [w:] Moskwa Noir, red. N. Smirnowa, J. Goumen, tłum. E. Skórska, Warszawa, Wydawnictwo Claroscuro, 2011, ss. 211-253.
Jędrzejewska A., Rusinek A., Choroba dziecka – krzywda czy wyzwanie?, „Przyjaciel” 2007, nr 2.
Jourard M., Diclosing Man to Himself, Toronto, D. Van Nostrand Company, 1968, 236 ss.
Kopka J., Czas a moralność. Od filozoficznych do socjologicznych koncepcji czasu, „Acta Universitatis Lodziensis”. Folia Sociologica 2005, nr 5, ss. 38-50.
Kucewicz K., Heroizm dnia codziennego, http://katarzynakucewicz.blox.pl/2012/12/Heroizm-dnia-codziennego... [dostęp: 30.03.2016].
Minajew S., Duchless. Opowieść o nieprawdziwym człowieku, tłum. P. Podmiotło, Wydawnictwo Claroscuro, Warszawa 2007, 344 ss.
Pielewin W., Napój ananasowy dla pięknej damy, tłum. E. Rojewska-Olejarczuk, Warszawa, Grupa Wydawnicza Foksal, 2014, 320 ss.
Pietruszewska L., Jest noc, tłum. J. Czech, Wołowiec, Wydawnictwo Czarne, 2012, 128 ss.
Płuciennik M., Pacjent kontra choroba, czyli słów kilka o postawach wobec choroby, http://www.psychologia.net.pl/artykul.php?level=621 [dostęp: 03.01.2016].
Przyjaźń, „Journal of Consumer Research”, [w:] http://www.eurekalert.org/put_releases/2006-01/uo=p=yf01300,php [dostęp: 04.02.2016].
Sałajczykowa J., Dziesięciolecie przemian. Proza rosyjska lat 1985-1995, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1998, 211 ss.
Scheller M., Cierpienie, śmierć, dalsze życie. Pisma wybrane, tłum. A. Węgrzycki, Warszawa PWN , 1994, 141 ss.
Senczin R., Rodzina Jołtyszewów, tłum. M. Hornung, Warszawa, Noir Sur Blanc, 2015, 240 ss.
Sulima R., Antropologia codzienności, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2000, 194 ss.
Steuden S., Z psychologicznej problematyki zdrowia i choroby, tłum. W.P. Oleś, Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL, 2002, 311 ss.
Sztompka P., Życie codzienne – temat najnowszej socjologii, [w:] Socjologia codzienności, red. P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska, Kraków, Wydawnictwo Znak, 2008, ss. 20-39.
Szyszkin M., Nie dochodzą tylko listy nienapisane, tłum. M. Hornung, Warszawa, Noir Sur Blanc, 2013, 278 ss.
Ulicka L., Zielony namiot, tłum. Redlich, Warszawa, Świat Książki, 2013, 688 ss.
Waszkielewicz H., Чернушная и прекрасная. Twórczość Ludmiły Pietruszewskiej, Collegium Columbinum, Kraków 2007, 262 ss.
Wyspiański D., Heroizm dnia codziennego według Philipa Zimbardo, „Charaktery” (Kielce), 2015, nr 11, ss. 21-25.
Берлин И., Воспоминания об Анне Ахматовой, Москва, Советскмй пмсатель, 1991, 453 ss.
Шорэ Э., Судьба трех поколений, или От очарования к разочарованию (по произведениям А. Коллонтай и Л. Петрушевской), http://www.a-z.ru/women_cdtm1/h l/preobrazh_5_1997_1.htm [dostęp: 25.03.2016].
.png)
