Gmina żydowska albo kile lub kehilá. Rozwój żydowskiego etnolektu czeszczyzny oraz proces jego zapominania w XX i XXI wieku

Autor w swoim tekście charakteryzuje podstawowe różnice pomiędzy czeską aszkenazyjską a nowohebrajską wymową w żydowskim etnolekcie czeszczyzny, w kontekście jego rozwoju oraz procesu zapominania w XX i XXI wieku. Następnie, w oparciu o studium przypadku, opisując żydowskie etnolektalne elementy leksykalne respondenta Petra Broda (ur. 1951), autor prezentuje konkretny żydowski portret idiolektalny.

The Jewish Community or kile or kehilá. The Development of Jewish Ethnolect of Czech and the Process of its Vanishing in 20th and 21st Centuries

In his article, the author first characterises the basic differences between Czech Ashkenazic and Modern Hebrew pronunciation in the context of Jewish Czech, its development and the process of its vanishing in the 20th and 21st centuries. Next, in the case study on Jewish ethnolectal lexical features of a particular respondent, Petr Brod (born 1951), on whom a linguistic study was conducted, the author presents a specific Jewish idiolectal portrait.

Keywords: Jewish ethnolect of Czech, Czech Ashkenazic pronunciation, Modern Hebrew pronunciation, language development, process of vanishing, 20th and 21st centuries

Althaus H.P., Kleines Lexikon deutscher Worter jiddischer Herkunft, München, C.H. Beck, 2010, 216 ss.

Balík Š., Brod P., Etnolektní dotazník – verze A (Praha; 15.12.2018), ss. 1-12. [tekst nieopublikowany].

Balík Š., Brod P., Etnolektní dotazník – verze B (Praha; 15.12.2018), ss. 1-12. [tekst nieopublikowany].

Balík Š., Brod P., Korespondencja e-mailowa, 2019-2022. [tekst nieopublikowany].

Bondyová R., Mezi námi řečeno. Jak mluvili Židé v Čechách a na Moravě, Praha, Nakladatelství Franze Kafky, 2003, 190 ss.

Brod P., Hvížďala K., Národností jsem Pražák. Rozhovor s novinářem Petrem Brodem, „Roš chodeš” 2010, nr 12, ss. 6-7, 18, [w:] https://www.fzo.cz/wpcontent/uploads/ros-chodes-2010-12.pdf [dostęp: 27.05.2022].

Feder R., Haleluja. Hebrejská řeč. 1. díl., Středokluky, Zdeněk Susa, 2013, 261 ss.

Feder R., Haleluja. Hebrejská řeč. Díl první, Praha, Statní nakladatelství v Praze, 1936, 128 ss.

Myers-Scotton C., Multiple Voices. An Introduction to Bilingualism, Malden, Blackwell Publishing, 2008, 342 ss.

Nekvapil J., Nekula M., ETNOLEKT, [w:] CzechEncy –Nový encyklopedický slovník češtiny, red. P. Karlík, M. Nekula, J. Pleskalová, Brno, Masarykova univerzita, 2017, [w:] https://www.czechency.org/slovnik/ETNOLEKT [dostęp: 27.05.2022].

Stern H., Wörterbuch zum jiddischen Lehnwortschatz in den deutschen Dialekten, Tübingen, Max Niemeyer Verlag, 2000, 250 ss.

Trost P., Česká němčina. Böhmisch-Deutsch, [w:] Studie o jazycích a literatuře, red. P. Trost, J. Povejšil, tłum. J. Povejšil, Praha, Torst, 1995, ss. 282-283.

Trost P., Mýty o pražské němčině, [w:] Studie o jazycích a literatuře, red. P. Trost, J. Povejšil, tłum. J. Povejšil, Praha, Torst, 1995, ss. 324-331.

Ziková M., Slabičný konsonant, [w:] CzechEncy – Nový encyklopedický slovník češtiny, red. P. Karlík, M. Nekula, J. Pleskalová, Brno, Masarykova univerzita, 2017, [w:] URL: https://www.czechency.org/slovnik/SLABIČNÝKONSONANT [dostęp: 12.05.2022].