W poszukiwaniu kobiecych tradycji literackich. Zapomniane poetki słowackie pierwszej połowy XX wieku

W artykule zaprezentowana została jedna z ważnych, w kontekście słowackiego literaturoznawstwa ostatnich lat, inicjatyw wydawniczych – antologia Zatopione dusze. Z twórczości poetek słowackich pierwszej połowy XX wieku (2017) pod redakcją Andrei Bokníkovej. Tom przypomina twórczość dwunastu poetek, które aktywne były w życiu literackim pierwszych dekad XX wieku, następnie z różnych powodów z działalności literackiej zrezygnowały, a pamięć o nich stopniowo ulegała zatarciu. Opublikowane teksty stanowią punkt wyjścia do refleksji nad możliwością reinterpretacji historii literatury słowackiej i zdynamizowania jej opisu, m.in. dzięki rekonstrukcji linii pisarstwa kobiet, często pomijanego lub schematycznie prezentowanego w pracach historycznoliterackich. Projekt taki wpisywałby się w aktualne poszukiwania nowych sposobów konceptualizacji literackiej przeszłości.

In Search of Women’s Literary Traditions. Forgotten Slovak Female Poets in the First Half of the 20th Century

The article presents one of the publishing projects important in the context of Slovak literary studies in recent years, the anthology Sunken Souls. From Works by Slovak Female Poets in the First Half of the 20th Century (2017), edited by Andrea Bokníková. The book recalls the works of twelve women poets who were present in the literary life of the first decades of the 20th century, then gave up their literary activity for various reasons, and memory of them was gradually blurred. The published texts could be a starting point for reflection on the possibility of reinterpreting the history of Slovak literature and making its description more dynamic, e.g. thanks to the reconstruction of the line of women’s writing, often ignored or schematically presented in historical literary studies. This kind of project would correspond with the current search for new ways of conceptualising the literary past. 

Keywords: Slovak literature, women’s poetry, forgotten tradition, reinterpretation of the literary canon, Andrea Bokníková

Bokníková A., Elena Kamenická, Bela Dunajská, Marianna Grznárová: komentár k tvorbe poetiek a k ich reflexii kritikou, „Aspekt” 2000, nr 1, ss. 210-218.

Bokníková A., Malé dejiny roztratených osudov (dlh zamlčaného v slovenskej poézii žien 20. storočia), „Aspekt” 2002, nr 1, ss. 25-34.

Bokníková A., „Neznáme” poetky z 30. a 40. rokov 20. storočia. Kapitola z dejín slovenskej poézie a literárnej kultúry, „Studia Academica Slovaca” 2014, t. 43, ss. 159-178.

Bokníková A., Potopené duše. Z tvorby slovenských poetiek v prvej polovici 20. storočia, Bratislava, Aspekt, 2017, 482 ss.

Chmel R. i in., Slovník diel slovenskej literatúry 20. storočia, Bratislava, Kalligram, 2006, 528 ss.

Cviková J., Ku konceptualizácii rodu v myslení o literatúre, Bratislava, Ústav svetovej literatúry Slovenskej akadémie vied, Aspekt, 2014, 272 ss.

Dudeková G. i in., Na ceste k modernej žene. Kapitoly z dejín rodových vzťahov na Slovensku, Bratislava, VEDA, 2011, 774 ss.

Hostová I., Potopené duše. Z tvorby slovenských poetiek v prvej polovici 20. storočia, ed. A. Bokníková, [w:] Top päť 2017. Slovenská literárna scena 2017 v odbornej reflexii, red. M. Součková, Fintice, FACE, 2021, ss. 62-74.

Nycz R., Poetyka doświadczenia. Teoria – nowoczesność – literatura, Warszawa, Instytut Badań Literackich, 2012, 356 ss.

Passia R., Taranenková I. (red.), Hľadanie súčasnosti. Slovenská literatúra začiatku 21. storočia, Bratislava, Literárne informačné centrum, 2014, 223 ss.

Ritz G., Kanon i historia literatury widziane z zewnątrz, [w:] Kanon i obrzeża, red. I. Iwasiów, T. Czerska, Kraków, TAiWPN UNIVERSITAS, 2005, ss. 29-40.

Rudinsky N.L., Incipient Feminists: Women Writers in the Slovak National Revival, Columbus, Slavica Publishers, Inc, 1991, 286 ss.

Šmatlák S., Dejiny slovenskej literatúry II, Bratislava, Národné literárne centrum – Dom slovenskej literatúry, 1999, 560 ss.

Šmatlák S., Dve storočia slovenskej lyriky. Obdobia – osobnosti – diela, Bratislava, Tatran, 1979, 536 ss.