Amnezja zaprojektowana. Albański kompleks etnogenetyczny we współczesnej ocenie macedońskiego środowiska intelektualnego

W niepodległym państwie macedońskim niewielu słowiańskich autorów próbowało kompleksowo określić swój stosunek do etnokulturowych tradycji i mitologii historycznej Albańczyków. Wyraźniej zakwestionowano spójność składników ich kultury po roku 2001, gdy w atmosferze napięć etnicznych zaczęto opisywać albański kompleks etnogenetyczny w kategoriach falsyfikacji i kamuflażu elementów obcych. Przykłady pokazują, że kwestie autochtoniczności, języka czy oryginalności programu narodowego pojawiają się w tym kontekście jako dowody nienaturalnego wykreowania jednolitej tożsamości sąsiedniej wspólnoty.

Prescribed Amnesia. Albanian Ethnogenetic Complex in the Contemporary Opinion of Macedonian Intellectual Environment

In the independent Macedonian state few Slavic authors tried to determine comprehensively their attitude towards ethnocultural traditions and historical mythology of Albanians. The coherence of the components of their culture after 2001 was more directly questioned, when in an atmosphere of ethnic tensions the Albanian ethnogenetic complex began to be described in terms of falsification and camouflage of foreign elements. The examples show that the issues of indigenousness, language or the originality of the national program appear in this context as the evidence of the unnatural creation of the homogeneous identity in a neighboring community.

Keywords: contemporary Macedonia, Albanians, ethnogenetic complex, cultural identities, autochthonism

Ceka N., Ilirët deri te Shqiptarët, Tiranё, Migjeni, 2014, 544 ss.

Czekalski T., „Szpony czarnego orła”. Europejska albanofobia – przesłanki i ewolucja zjawiska, „Portolana. Studia Mediterranea”, t. 4: Mare inclitum: oddziaływanie cywilizacji śródziemnomorskiej, red. D. Quirini-Popławska, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009, ss. 385-392.

Czekalski T., The Shining Beacon of Socialism in Europe: the Albanian State and Society in the Period of Communist Dictatorship 1944-1992, tłum. I. Corkill, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013, 168 ss.

Halili R., Naród i jego pieśni. Rzecz o oralności, piśmienności i epice ludowej wśród Albańczyków i Serbów, Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012, 506 ss.

Këngë popullore historike (1878-1912), red. Q. Haxhihasani, Tiranë, Instituti i folklorit, 1962, 184 ss.

Krosi A., Pellazgo-Shqiptarët, Shkup, Shkupi, 2012, 446 ss.

Lubonja F., Albania – wolność zagrożona, tłum. D. Horodyska, Sejny, Pogranicze, 2005, 456 ss.

Maqedonia Shqiptare, red. N. Muhamedi, Tetovë, Tringa, 2009, 610 ss.

Mesihović S., Šačić A., Historija Ilira, Sarajevo, Univerzitet u Sarajevu, 2015, 365 ss.

Milanović V., Univerzitet u Prištini u mreži velikoalbanske strategije, Beograd – Priština, Književne novine – Jedinstvo, 1990, 361 ss.

Misha P., Invention of a Nationalism: Myth and Amnesia, [w:] Albanian Identities: Myth and History, red. S. Schwandner-Sievers, B. Fischer, Bloomington, Indiana University Press, 2002, ss. 33–48.

Shqiptarët e Maqedonisë, red. M. Kodra, Shkup, Meshihat e Bashkisë Islame, 1994, 651 ss.

Stawowy-Kawka I., Albańczycy w Macedonii 1944-2001, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014, 406 ss.

Stergar R., Illyrian Autochthonism and the Beginnings of South Slav Nationalisms in the West Balkans, [w:] In Search of Pre-Classical Antiquity: Rediscovering Ancient Peoples in Mediterranean Europe (19th and 20th c.), red. A. De Francesco, Leiden, Brill, 2016, ss. 96-118.

Zenelaj E., Pellazgët, Ilirët, Shqiptarët: historiografia e lashtësisë dhe e vazhdimsisë së një populli pro selenë, Prishtinë, Artini, 2017, 631 ss.

ДолинскиВ., Албанскитеисторискифалсификати, Струга, В. Долински, 2009, 101 ss.

ИвановскиР., Античка= етничкаМакедонија, Битола, Р. Ивановски, 2010, 226 ss.

ИвановскиР., Кавказко-црноморскиАлбанци-Арнаути, Битола, Р. Ивановски, 2002, 79 ss.

Мирчев Д., Балканскиот мегаетникум. Националните доктрини на македон-ските соседи, Скопје, ВиГ Зеница, 2012, 370 ss.

Поповски П., Крваво досие: арнаутскиот гего-мирдитски разбојнички теро-ризам во македонските земји 1700-2002, кн. 1-2, Скопје, Македонско сонце, 2006, 1000+1000 ss.