Thomas Bernhard i fotografia. Wokół Wymazywania i nie tylko

Thomas Bernhard and photography. Around Extinction and not only

Thomas Bernhard was not an expert in photography, its history and especially theory. He never dealt with the discursive description of her phenomenon. However, in his last great novel, Extinction (1986), he made several photos a kind of memory trigger and a center for building a story. The article deals with the issue of a special, extremely critical, not to say iconoclastic, assessment of the role of photography as a medium of stupefying people who succumb to its seductive power. The analysis of the fragments of photography appearing in the novel is just a starting point for deeper reflection on the impossibility of erasing photography as a medium of memory, it is a fundamental polemic with the thesis of the novel narrator, which the author identifies with the author himself. Here, Thomas Bernhard’s Extinction is an excuse to reflect on how photography and photographing can be considered a disease of our time, as the Austrian writer anticipated in his novel in the eighties of the last century.

Bachmann I., Thomas Bernhard, próba. Szkic, przeł. M. Kędzierski, „Kwartalnik Artystyczny” 2009, nr 3.

Barthes R., Przyjemność tekstu, przeł. A. Lewańska, Wydawnictwo KR, Warszawa 1997.

Barthes R., O fotografii, w: idem, Ziarno głosu. Wywiady 1962–1980, przeł. M. Falski, red. nauk., sprawdzenie zgodności z oryginałem A.Z. Jaksender, wstęp M. Falski, K.M. Jaksender, Wydawnictwo Eperons-Ostrogi, Kraków 2016.

Bernhard T., Wymazywanie. Rozpad, przeł. S. Lisiecka, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2004.

Bernhard T., Dawni mistrzowie. Komedia, przeł. M. Kędzierski, Czytelnik, Warszawa 2005.

Bernhard T., Moje nagrody, przeł. M. Kędzierski, Czytelnik, Warszawa 2010.

Bernhard T., Autobiografie, przeł. S. Lisiecka, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2019.

Bieńczyk M., Kontener, Wielka Litera, Warszawa 2018.

Irzykowski K., Dziesiąta muza oraz pomniejsze pisma filmowe, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1982.

Jelinek E., Bez tchu, w: eadem, Moja sztuka protestu. Eseje i przemówienia, przeł. A. Wołkowicz et al., Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2012.

Kędzierski M., Terytorium Bernharda, „Kwartalnik Artystyczny” 2009, nr 2.

Lipszyc A., Tak zwany ja. O „Moich nagrodach” Thomasa Bernharda, „Kultura Liberalna” 2011, nr 8(112), https://kulturaliberalna.pl/2011/02/22/lupa-wakar-lipszyc-barelkowska-wadolowska-bernhard--w-80-urodziny (dostęp: 22.11.2019).

Lupa K., Konstelacja Bernharda, „Kultura Liberalna” 2011, nr 8(112), https://kulturaliberalna.pl/2011/02/22/lupa-wakar-lipszyc-barelkowska-wadolowska-bernhard-w-80-urodziny (dostęp: 22.11.2019).

Poprzęcka M., Impas. Opór, utrata, niemoc, sztuka, Fundacja Terytorium Książki, Gdańsk 2019.

Turner E., Żyć i pisać, przeł. M. Kędzierski, „Kwartalnik Artystyczny” 2009, nr 3.