taH pagh taHbe: eksperyment szekspirowski w przekładzie

taH pagh taHbe: Shakespearean Experiment in Translation

The article discusses experimental translation on the example of intralingual translation in Play On! Translation project accompanying the Oregon Shakespeare Festival and intersemotic/intermedial translation in OMGShakespeare series and Star Trek-related texts. These are approached as exercises in post-translation as defined by Edwin Gentzler in his volume on the subject.

Austin, John Langshaw. 1993. Jak działać słowami, w: J.L. Austin, Mówienie i poznawanie: rozprawy i wykłady filozoficzne, przeł. B. Chwiedeńczuk, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Baker, Mona, Saldanha, Gabriela (red.). 2005 [1998]. Routledge Encyclopedia of Translation Studies, New York –London: Routledge.

Balcerzan, Edward. 1997. Literatura z literatury. Strategie tłumaczy, Katowice: Śląsk. 

Bassnett, Susan. 2017. Shakespeare and Translation, w: Transnational Subjects. Linguistic Encounters, L. Landolfi et al (red.), Critica e Litteratura, Napoli: Liguori Editore, s. xix–xxviii.

Benjamin, Walter. 2011. Zadanie tłumacza, przeł. Adam Lipszyc, „Literatura na Świecie” 5/6, s. 27–41.

Bloom, Harold. 1997. The Anxiety of Influence (1973). Oxford: OUP.

Bray, Joe, Gibbons, Alison, McHale, Brian. (red.). 2012. The Routledge Companion to Experimental Literature, New York – London: Routledge.

Brzostowska-Tereszkiewicz, Tamara. 2018. Sztuka post-przekładu, „Przekłady Literatur Słowiańskich” 9(1), s. 77–97.

Cantor, Paul A. 2000. Shakespeare in the Original Klingon: Star Trek and the End of History, „Perspectives on Political Science” 29(3), s. 158–166, DOI: 10.1080/10457090009600707.

Cetera-Włodarczyk, Anna. 2018. „Geniusz daje temę, poeta ją wariuje”, czyli o frapującej (nie)możności redagowania Szekspira w przekładzie, „Przekładaniec” 36, s. 82–97.

Cetera-Włodarczyk, Anna, Kosim, Alicja. 2019. Polskie przekłady Shakespeare’a w XIX wieku. Cz. 1. Zasoby, strategie, recepcja, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Cross, Lezlie C. 2017. Historicizing Shakesfear and Translating Shakespeare Anew, „Theatre History Studies” 36(1), s. 211–230.

Delabastita, Dirk. 2005. Shakespeare Translation, w: M. Baker, G. Saldanha (red.), Routledge Encyclopedia of Translation Studies, New York – London: Routledge. 

Deleuze, Gilles, Guattari, Félix. 1986. Kafka: Toward a Minor Literature, przeł. D. Polan, Minneapolis: U of Minnesota Press.

Derrida, Jacques. 2016. Widma Marksa: stan długu, praca żałoby i nowa Międzynarodówka, przeł. Tomasz Załuski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

– 2002. Sygnatura, zdarzenie, kontekst, przeł. J. Margański, w: J. Derrida, Marginesy filozofii, przeł. A. Dziadek, J. Margański, P. Pieniążek, Warszawa: KR.

Desmet, Christy, Iyengar, Sujata, Jacobson, Miriam (red.). 2019. The Routledge Handbook of Shakespeare and Global Appropriation, New York – London: Routledge.

Dionne, Craig. 2002. The Shatnerification of Shakespeare, w: R. Burt (red.), Shakespeare after Mass Media, Basingstoke: Palgrave Macmillan.

Dobson, Michael. 1992. The Making of the National Poet: Shakespeare, Adaptation, and Authorship, 1660–1769, Oxford: Clarendon.

Douthit, Lue M. 2018. How Play on! Came to Be: The Backstory of Oregon Shakespeare Festival Translation Project” 27 lutego 2018, www.shakespeareandbeyond.folger.edu/2018/02/27/play-on-oregon-shakespeare-festival-translations [dostęp: 4.12.2020].

– 2019. Play On Shakespeare: Reflections from the Translation Project’s Festival of Staged Readings. 12 lipca, www.shakespeareandbeyond.folger.edu/2019/07/12/play-on-shakespeare-reflections-translation-festival [dostęp: 4.12.2020].

Drakakis, John. 2003. Shakespeare in Quotations, w: S. Bassnett (red.), Studying British Cultures: An Introduction, London – New York: Routledge, s. 162–184.

Epstein, Andrew. 2012. Found Poetry, „Uncreative Writing,” and the Art of Appropriation, w: J. Bray, A. Gibbons, B. McHale (red.), The Routledge Companion to Experimental Literature, New York – London: Routledge, s. 310–322.

Falter, Michelle, Beach, Crystal L. 2018. Emojis m# Hashtags, and Texting, Oh My!: Remixing Shakespeare in the ELA Classroom, w: J.S. Dail, S. Witte, and S.T. Bickmore (red.), Young Adult Literature and the Digital World: Textual Engagement Through Visual Literacy, Lanham –London: Rowman & Littlefield, s. 3–16.

Garber, Marjorie. 2010. Shakespeare’s Ghost Writers: Literature as Uncanny Causality, New York –London: Routledge.

Gentzler, Edwin. 2016. Translation and Rewriting in the Age of Post-translation Studies, New York –London: Routledge.

Gopal, Priyamvada. 2012. The Limits of Hybridity: Language and Innovation in Anglophone Postcolonial Poetry, w: J. Bray, A. Gibbons, B. McHale (red.), The Routledge Companion to Experimental Literature, New York –London: Routledge, s. 182–198.

Greenblatt, Stephen. 1988. Shakespearean Negotiations: The Circulation of Social Energy in Renaissance England, Berkeley: University of California Press.

Green-Rogers, Martine Kei, Vermillion, Alex N. 2017. A New Noble Kinsmen: The Play On! Project and Making New Plays Out of Old, „Theatre History Studies”36(1), s. 231–247.

Hodgdon, Barbara, Worthen, William B. 2008. A Companion to Shakespeare and Performance. Oxford: Wiley&Sons.

Holland, Peter. 2017. Forgetting Performance, w: J.C. Bulman (red.), The Oxford Handbook of Shakespeare and Performance, Oxford: Oxford University Press, s. 170–183.

Jones, Jonathan. 2015. Emoji Is Dragging Us Back to the Dark Ages – and All We Can Do Is Smile, „The Guardian”27 maja, ww.theguardian.com/artanddesign/ jonathanjonesblog/2015/may/27/emoji-language-dragging-us-back-to-the-darkages-yellow-smiley-face (dostęp: 5.12.2020).

Kazimierczak, Karolina. 2010. Adapting Shakespeare for „Star Trek”and „Star Trek” for Shakespeare: „The Klingon Hamlet”and the Spaces of Translation, „Studies in Popular Culture” 32(2), s. 35–55.

Komorowski, Jarosław. 2016. Wymawia sięSzekspir, „Pamiętnik Teatralny” 259(3), s. 5–24.

Marks, Peter. 2010. How the Washington Shakespeare Company Came to Offer Shakespeare in Klingon, „Washington Post”29 sierpnia, www.washingtonpost.com/wpdyn/content/article/2010/08/27/AR2010082702649.html?hpid=topnews (dostęp: 5.12.2020).

Marzec, Andrzej. 2012. Widma, zjawy i nawiedzone teksty –hauntologia Jacques᾿a Derridy, czyli o pośmiertnym życiu literatury, w: M. Garbacik, P. Kawulok, A. Nowakowski, N. Palich, T. Surdykowski (red.), Wymiary powrotu w literaturze, Kraków: Libron, s. 255–262.

Martins, Marcia Amaral Peixoto, Sagres, Ofélia da Conceição Machado. 2020. Shakespeare Checks into the Digital World: Rewriting His Plays Using Emojis, „Cadernos de Tradução”40(1), s. 34–53, https://dx.doi.org/10.5007/2175–7968.2020v40n1p34.

Massai, Sonia. 2007. Shakespeare and the Rise of the Editor, Cambridge: Cambridge University Press.

Meyer, Nicholas, Flinn., Denny Martin. 2004. Star Trek VI: The Undiscovered Country, Special Collectors Edition: Audio Commentary, DVD; Disc ½, 27 stycznia 2004, Paramount Pictures.

Meyer, Nicholas. (reż.). 1991. Star Trek VI: The Undiscovered Country, USA: Paramount Pictures.

Milică, Iulia-Andreea. 2020. OMG Shakespeare: Identity Constructions in Social Media, „Messages, Sages and Ages”, 7(1), s. 38-50.

Mišterová, Ivona. 2019. Shakespearean Adaptations for Young Adults. „American and British Studies Annual”. Pardubice: University of Pardubice, 12(3), 44–52.

–2021. Who is Afraid of William Shakespeare? Shakespeare for Young Adults. „Brno Studies in English”. 47(1), 205–222.

Nergaard, Siri, Arduini, Stefano. 2011. Translation: A New Paradigm, „Translation: A Transdisciplinary Journal”1, s. 8–17.

The Klingon Hamlet by William Shakespeare. 2000. Przeł. N. Nicholas, A. Strader, New York: Pocket Books.

OMG Shakespeare! 2015. Random House Promo Image. https://images.randomhouse.com/promo_image/9780553535396_3456.pdf, Random House Children’s Books [dostęp: 03.12.2020].

Olsen, Lance. 2012. Avant-Pop, w: J. Bray, A. Gibbons, B. McHale (red.), The Routledge Companion to Experimental Literature, New York –London: Routledge, s. 215–227.

The Play On Shakespeare Translation Festival, www.playonfestival.org [dostęp: 3.12.2020 ].

Pollack-Pelzner, Daniel. 2015. Why We (Mostly) Stopped Messing With Shakespeare’s Language, „New Yorker”October 6, www.newyorker.com/books/page-turner/why-we-mostly-stopped-messing-with-shakespeares-language [dostęp: 4.12.2020].

Rauch, Bill. 2015. Why We’re Translating Shakespeare, „American Theatre Magazine” 14 października.

Shakespeare, William, Carbone, Courtney. 2016. Macbeth #killingit. New York: Penguin Random House.

–2015. srsly Hamlet. New York: Penguin Random House.

Shakespeare, William, Wright, Brett. 2015. YOLO Juliet. New York: Penguin Random House.

Shakespeare, William, Wright, Brett. 2016. A Midsummer Night #nofilter. New York: Random House.

Simmons, Dan. 2010. Ilium. UK: Hachette.

Smith, Kay. H. 2004. „Hamlet, Part Eight, the Revenge”Or, Sampling Shakespeare in a Postmodern World, „College Literature”31(4), s. 135–49.

Thibault, Mattia. 2020. Tlhlngan maH! (We are Klingon) Conlang, Play and Fandom in a Ludicising World, „Lanscapes”, s. 99–111.

Wise, Robert. 1979. Star Trek, USA: Paramount Pictures.