Jednostki samorządu terytorialnego w nowej perspektywie związanej z likwidacją prawa użytkowania wieczystego na gruntach zabudowanych budynkami jedno- i wielomieszkaniowymi na przykładzie Gminy Miejskiej Kraków

Celem tego opracowania jest wskazanie problemów prawnych związanych ze stosowaniem przez jednostki samorządu terytorialnego przepisów nowej ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów oraz przedstawienie aspektów ekonomicznych i gospodarczych tych zmian. Jednostki samorządu terytorialnego przy wdrażaniu nowych przepisów zmagają się z problemami dotyczącymi ich interpretacji, jak również z dochowaniem wyznaczonych terminów. W artykule przedstawiono gospodarcze aspekty likwidacji prawa użytkowania wieczystego oraz wpływ tej transformacji na procesy gospodarowania nieruchomościami. Analizie poddano doniosłość tych przepisów dla przedsiębiorców jako beneficjentów pomocy publicznej de minimis przy przekształceniu użytkowania wieczystego gruntów we własność. Na przykładzie Gminy Miejskiej Kraków przedstawiono finansowe skutki wdrożenia przepisów ustawy, wskazując na uszczuplenie dochodu generowanego do budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Omówiono zastosowane bonifikaty przy opłacie jednorazowej przy przekształceniu użytkowania wieczystego na własność oraz jej oddziaływanie na budżety jednostek samorządu terytorialnego. 

Local Government Units in the New Perspective Related to the Dissolution of the Right of Perpetual Usufruct on Land Built with Singleand Multi-Dwelling Buildings as Exemplified by the Municipality of Kraków

ABSTRACT

The purpose of this study is to identify legal problems related to the application by local government entities of the provisions of the new Act of 20 July 2018 on the transformation of the right of perpetual usufruct of land built for housing purposes into the ownership right of such land (OJ of 2018, item 1716, as amended). When implementing these provisions, Local Government units are struggling with the problem of their interpretation as well as keeping the deadlines contained therein. Market aspects of the dissolution of the right of perpetual usufruct are presented, including those related to the absence of possibility in the real estate management process to establish the right of use on land of local government units for future housing development. The significance of these provisions for entrepreneurs, who were granted de minimis public aid when transforming the perpetual usufruct of land into property is analysed. The example of Kraków Municipality shows the financial effects of the provisions of the Act, indicating the scale of limiting the annual income generated for the budget of local government units. Also discussed are possible discounts for the annual and one-off payment for transforming perpetual usufruct into ownership and their impact on the budgets of local government units. 

Brzozowski B., Z problematyki przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, „Zeszyty Prawnicze” 2003, nr 3 (2).

Drozd E., Uwagi do projektu ustawy o gospodarce nieruchomościami, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1997, nr 2.

Dudzińska A., System zamknięty. Socjologiczna analiza procesu legislacyjnego, Warszawa 2015.

Gawlik Z., Użytkowanie wieczyste w świetle wypowiedzi Profesora Jerzego Ignatowicza, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius” 2013, vol. LX.

Głuszek M., Użytkowanie wieczyste w kontekście rozwiązań stosowanych w wybranych krajach europejskich, „Świat Nieruchomości” 2008, nr 4 (66).

Gniewek E., O przyszłości użytkowania wieczystego, „Rejent” 1999, nr 2 (94).

Kośnik N., Nowak M., Użytkowanie wieczyste jako instrument gospodarki nieruchomościami w wybranych gminach szczecińskiego obszaru metropolitalnego, „Świat Nieruchomości” 2012, nr 1 (79).

Kuryśko Z., Cel użytkowania wieczystego w decyzjach uwłaszczeniowych a realizacja procesu inwestycyjnego, „Świat Nieruchomości” 2018, nr 104.

Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, Przekształcenie użytkowania wieczystego we własność,  https://www.gov.pl/web/inwestycje-rozwoj/przeksztalcenie-uzytkowania-wieczystego-we-wlasnosc.

Akty prawne i dokumenty urzędowe

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do po- mocy de minimis, Dz. Urz. UE L 352, s. 1.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.

Ustawa z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, Dz.U. z 2017 r. poz. 2278 ze zm.

Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego, tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 2096 ze zm.

Ustawa z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach, tekst jedn.: Dz.U. z 1969 r. Nr 22. poz. 159 ze zm.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, tekst jedn.: Dz. U. z2019 r. poz. 1145 ze zm.

Ustawa z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, Dz.U. Nr 79, poz. 464 ze zm.

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, Dz.U. z 2019 r. poz. 1186 ze zm. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 2204 ze zm.

Ustawa z dnia 4 września 1997 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego przysługującego osobom fizycznym w prawo własności, Dz.U. Nr 123, poz. 781 ze zm.

Ustawa z dnia 3 grudnia 1998 r. o zmianie ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego przysługującego osobom fizycznym wprawo własności, Dz.U. Nr 156, poz. 1020.

Ustawa z dnia 26 lipca 2001 r. o nabywaniu przez użytkowników wieczystych prawa własności nieruchomości, Dz.U. Nr 113, poz. 1209.

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 83 ze zm.

Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, Dz.U. poz. 1716 ze zm.

Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 916.

Ustawa z dnia 6 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe wprawo własności tych gruntów, Dz.U. poz. 2540.

Ustawa z dnia 31 stycznia 2019 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomociami oraz ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, Dz.U. poz. 270.

Rządowy projekt ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności gruntów, druk Sejmu VIII kadencji nr 2673, http://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=2673.

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, druk Sejmu VIII kadencji nr 3061, http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/PrzebiegProc.xsp?id=F271F2647EFC4B36C12583590066D191.

Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami i ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, druk nr 3161, http://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/PrzebiegProc.xsp?id=D3B0BD965C6FAEC4C125838B-003FA5F6.

Uchwała nr LXXV/2128/2018 z dnia 18 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z 18 października 2018 r. w sprawie wyrażenia zgody na udzielanie bonifikaty osobom fizycznym będącym właścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych lub spółdzielniom mieszkaniowym od jednorazowej opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, http://edziennik.mazowieckie.pl/WDU_W/2018/10156/akt.pdf.

Uchwała nr CXV/3022/18 Rady Miasta Krakowa z dnia 7 listopada 2018 r. w sprawie warunków udzielania bonifikat od opłat jednorazowych z tytułu prze- kształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów stanowiących własność Gminy Miejskiej Kraków w prawo własności tych gruntów i wysokości stawek procentowych tych bonifikat, http://www.bip.krakow.pl/?dok_id=167&sub_dok_id=167&sub=uchwala&query=id%3D23756%26typ%3Du.

Orzecznictwo

Wyrok TK z dnia 12 kwietnia 2000 r., K 8/98, OTK 2000, nr 3, poz. 87. Wyrok TK z dnia 10 marca 2015 r., K 29/13, Dz.U. poz. 373.

Wyrok NSA z dnia 15 stycznia 2014 r., I OSK 1518/12, CBOSA.

Wyrok NSA z dnia 6 lipca 2017 r., I OSK 2593/15, CBOSA.