The activities of older people when healthy ageing policy and funding is limited. The institutional and financial dimensions of health promotion for older people in Poland

Christoph Sowada,

Iwona Kowalska-Bobko,

Anna Mokrzycka,

Alicja Domagała,

Michał Zabdyr-Jamróz,

Marzena Tambor,

Stanisława Golinowska

Abstrakt
The presented country profile, based on several national reports, legal acts, international databases, scientific articles and pilot research performed with the use of health care sector templates, outlines the major institutional, organisational and financing challenges for health promotion in Poland, and specifically, health promotion for older adults.
Despite the numerous legislative and organisational changes in the health care sector since 1989 and the strengthening of the public health institutions in Poland, the country lacks a long-term, sustainable policy perspective in the public health area. The traditionally higher priority attached to curative care than to public health actions is one of the major reasons for the shortcomings of public health policy and the insufficient resources for health promotion and primary prevention in general, and health promotion for older adults specifically. However, there are also many weaknesses at the organisational level. One of the most important is the weak cooperation between the different levels of territorial self-government, the central government and other institutions when undertaking health promotion actions, which results in the development of both under- and overprovision of health promotion interventions for different population groups and at different geographical locations. Few self-government associations try to improve the cooperation and experience exchange in this field. However there is a need for a greater coordination and information exchange concerning plans and financial possibilities as well as for more competent health educators with better communication skills, less bureaucratic burdens, and better financial conditions.
Słowa kluczowe: Health Promotion for Older People, public health, health expenditures, Poland
References

1. Sagan A. et al., Poland: Health system review, “Health Systems in Transition” 2011; 13 (8), European Observatory on Health Systems and Policies, Copenhagen.

2. GUS (Central Statistical Office), Zdrowie zachowania zdrowotne mieszkańców Polski świetle badania EHIS 2014, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2015, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/zdrowie-i-zachowania-zdrowotne-mieszkancow-polski-w-swietle-badania-ehis-2014,10,1.html; accessed: 02.04.2016.

3. Mossakowska M., Więcek A., Błędowski P., POLSENIOR. Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne ekono­miczne starzenia się ludzi Polsce, Termedia Wydawnictwo Medyczne, Poznań 2012.

4. GUS (Central Statistical Office), Stan zdrowia ludności Polski 2009 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2011.

5. NFZ (Narodowy Fundusz Zdrowia), Sprawozdanie działalności Narodowego Funduszu Zdrowia za 2015 rok, Narodowy Fundusz Zdrowia, Warszawa 2016b.

6. GUS (Central Statistical Office), Zdrowie ochrona zdrowia 2014 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2015, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/zdrowie-i-ochrona-zdrowia-w-2014-r-,1,5.html; accessed: 02.05.2016.

7. Golinowska S., Decentralizacja polityka społeczna. Siła, słabość czy niedostosowanie? Próba oceny, “Polityka Społeczna”, numer tematyczny 2015; 1: 2–10.

8. Molnár Györffyné I. et al., Active Aging, Quality aging in an urban environment, Toolbox of tested solutions promoting active ageing at local level, 2011, www.zze-freiburg.de/assets/pdf/Toolbox-of-tested-solutions-Active-Ageing.pdf; accessed: 08.04.2016.

9. CBOS (Centrum Badania Opinii Społecznej), Aktywność społeczna Polaków, Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2014, http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2014/K_060_14.PDF; accessed: 08.05.2016.

10. Klimczuk A., Kierunki rozwoju uniwersytetów trzeciego wieku Polsce, “E-Mentor, Dwumiesięcznik SGH” 2013; 4 (51), http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/51/id/1048; accessed: 10.04.2016.

11. Gibalska A., Przegląd źródeł Finansowania Uniwersytetów Trzeciego Wieku, Fundacja dla Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011, http://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/ddb3582fea69f634c12572d60046c380/$FILE/Przegl%C4%85d
%20%C5%BAr%C3%B3de%C5%82%20finansowania%
20uniwersytet%C3%B3w%20trzeciego%20wieku.pdf; accessed: 10.04.2016.

12. Janik-Komar J., Rola kościoła aktywizacji osób starszych, “Rocznik Andragogiczny” 2009; R, http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.db462422-f865-3d46-ae4a-c9fe0f81a724; accessed: 10.04.2016.

13. Adamiak P., Zaangażowanie społeczne Polek Polaków. Wolontariat, filantropia, 1% wizerunek organizacji pozarządowych. Raport badania 2013, Stowarzyszenie Kon/Jawor, Warszawa 2014, http://www.malopolskie.pl/Pliki/2015/20140407_RAPORT_final-1.pdf; accessed: 10.04.2016.

14. Adamiak P., Charycka B., Gumkowska M., Polskie Organi­zacje Pozarządowe, Stowarzyszenie Kon/Jawor, Warszawa 2015, http://www.kson.pl/attachments/article/1436/PolskieOrganizacje2015.pdf; accessed: 12.04.2016.

15. Przewłocka J., Adamiak P., Herbst J., Podstawowe fakty organizacjach pozarządowych. Raport badania 2012, Stowarzyszenie Kon/Jawor, Warszawa 2013, http://www.ngo.pl/PodstawoweFakty_2012_raport/ebook/content/PodstawoweFaktyNGO_2012_KlonJawor_raport.pdf; accessed: 12.04.2016.

16. Woźniak B., Tobiasz-Adamczyk B., Brzyska M., Promocja zdrowia wśród osób starszych Polsce świetle badań przeprowadzonych projekcie healthPROelderly – wypracowanie opartego na faktach przewodnika dotyczącego promocji zdrowia wśród osób starszych, “Problemy Higieny Epidemiologii” 2009; 90 (4): 459–464.

17. ProEthica, Jesteś wyjątkową różą. Indywidualne podejście pracy osobami starszymi, 2015, http://proethica.pl/wordpress/wp-content/uploads/2015/12/model-personalizacji-szkic_IT-1.pdf; accessed: accessed: 14.04.2016.

18. Adamiak P., Charycka B., Gumkowska M., Wizerunek Organizacji Pozarządowych. Raport badania 2015, Stowarzyszenie Kon/Jawor, Warszawa 2015, http://www.malopolskie.pl/Pliki/2015/raport_wizerunek.pdf; accessed: 14.04.2016.

19. Olech A., Między zainteresowaniem a zaangażowaniem – aktywność obywatelska organizacje pozarządowe Polsce, “Analizy Opinie” 2014, nr specjalny 7: Decydujmy razem, Instytut Spraw Publicznych, http://www.isp.org.pl/uploads/analyses/834940208.pdf; accessed: 16.04.2016.

20. NFZ (Narodowy Fundusz Zdrowia), Podstawowa Opieka Zdrowotna, potencjał jego wykorzystanie załącznikiem European Observatory on Health Systems and Policies, Podstawowa Opieka Zdrowotna profilaktyka podstawowej opiece zdrowotnej Europie (Primary care, potential and its use with attachment of the European Observatory on Health Systems and Policies: Primary care and prophylaxis in primary care in Europe), Narodowy Fundusz Zdrowia, Warszawa 2016, www.nfz.gov.pl/.../gfx/.../poz_-_potencjal_i_jego_wykorzystanie.pdf; accessed: 08.09.2016.

21. WHO, Global Strategy for Health for All by the Year 2000, World Health Organization, Geneva 1981, http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/38893/1/9241800038.pdf; accessed: 08.09.2016.

22. COiEOZ (Centrum Organizacji Ekonomiki Ochrony Zdrowia), Kontraktowanie świadczeń promocji zdrowia podstawowej opiece zdrowotnej. Projekt, “Biuletyn Informacyjny” 1997; 27.

23. Szymborski J., Iwińska K., Przewoźniak K., Błaszczyk K., Troszyński M., Szylar A., Interdyscyplinarna Szkoła Promocji Zdrowia Seniorów, Collegium Civitas Press, Warszawa 2014.

24. Wolf S., Husten C., Lewin L., Marks J., Fielding J., Sanchez E., The Economic Argument for Disease Prevention: Distinguishing Between Value and SavingsPrevention Policy Paper Commissioned by Partnership for Prevention, February 2009, https://www.prevent.org/data/files/initiatives/economicargumentfordiseaseprevention.pdf; accessed: 08.07.2016.

25. Baranowski J., Windak A., Optymalizacja polskiego systemu finansowania Podstawowej Opieki Zdrowotnej, Ernst & Young, Warszawa 2012.

26. Cianciara D., Piotrowicz M., Tucka-Dorociak H., Zasoby kadrowe zdrowia publicznego promocji zdrowia Polsce. Cz II. Oferty pracy, “Problemy Higieny Epidemiologii” 2010; 91 (3): 475–481.

27. Rezner A., Rezner W., Kosecka J., Edukator zdrowia podstawowej opiece zdrowotnej jako szansa na podniesienie poziomu promocji zdrowia profilaktyki Polsce (Health educator in primary care setting – an opportunity for the improvement of health promotion and prophilaxis in Poland), “Problemy Higieny Epidemiologii” 2013; 94 (3): 407–412.

28. WHO, List of Basic Terms. Health Promotion Glossary, World Health Organization, Geneva 1998.

29. Gold S., Miner R., Reports on the Joint Committee on Health Education and Promotion Terminology, “American Journal of Health Education” 2001; 32 (2): 89–103.

Internet data bases and internet pages

1. Alzheimer Europe: http://www.alzheimer-europe.org/Policy-in-Practice2/Country-comparisons/The-prevalence-of-dementia-in-Europe/Poland

2. bazy.ngo.pl – Baza danych organizacji pozarządowych instytucji, http://bazy.ngo.pl/

3. Eurostat: http://ec.europa.eu/eurostat/data/database

4. EU-SILC data (EuphaEuropean health for all database, HFA-DB), WHO Regional Office for Europe: http://data.euro.who.int/hfadb/

5. EU-SILCdata: http://ec.europa.eu/eurostat/data/database

6. forum50+ Seniorzy XXI wieku, http://www.forum50.org/

7. Głos Seniora/Serwis Nowoczesnego Seniora, http://glosseniora.pl/

8. http://eeagrants.org

9. http://www.ssd.opolskie.pl/page/22,zlota-jesien.html

10. Karta Seniora – Zniżki dla Seniorów’, http://glosseniora.pl/seniorcard

11. MRPiPS (Ministerstwo Rodziny, Pracy Polityki Społecznej), Rządowy Program ASOS, https://www.mpips.gov.pl/seniorzyaktywne-starzenie/rzadowy-program-asos/

12. MRPiPS (Ministerstwo Rodziny, Pracy Polityki Społecznej), http://senior.gov.pl/program_senior_wigor

13. NFZ, Programy profilaktyczne, http://nfz.gov.pl/dla-pacjenta/programy-profilaktyczne/

14. OECD Health Statistics, http://stats.oecd.org/index.aspx?DataSetCode=HEALTH_STAT#

15. Stowarzyszenie Manko, http://stowarzyszeniemanko.pl/

16. Swiss Contribution and WWPE, Realizacja projektów ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy – Wytyczne dla beneficjentów Priorytetu nr 1 nr 2, http://cppc.gov.pl/be2/files/documents/Szwajcar/SPPW_Wyty­czne_dla_IR_wersjazatw_21.02.2012.pdf

17. Wykaz organizacji pożytku publicznego uprawnionych do otrzymania 1% podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2014, http://www.mpips.gov.pl/bip/wykaz-organizacji-pozytku-publicznego/

18. www.aotm.gov.pl

19. www.dlaseniora.krakow.pl

Czasopismo ukazuje się w sposób ciągły on-line.
Pierwotną wersją czasopisma jest wersja elektroniczna.