Prawo do strajku generalnego. Rozważania de lege lata i de lege ferenda

The right to a general strike. Considerations de lege lata and de lege ferenda

The right to political (general, universal) strike is undoubtedly polycentric in nature, since in order to properly decode and interpret it, it is necessary to refer to both axiology, philosophy and national and international law, including EU law. Moreover, a political strike is in fact not only a result of axiological assumptions, accepted philosophical or doctrinal and political considerations. It manifests the state of the State and the level of democracy in terms of the struggle for the improvement of working and remuneration conditions, social sphere or public sphere.

ASJC: 3308, JEL: K31

Baran K.W. (2001) Konstytucyjne aspekty wolności związkowych, „Przegląd Sejmowy”, nr 6.

Baran K.W. (2002) Zbiorowe prawo pracy, Kraków.

Baran K.W. (2010) [w:] K.W. Baran, Ćwiertniak B.M., Dörre-Nowak D., Walczak K. (red.), Prawo pracy, Warszawa.

Cudowski B. (1998) Spory zbiorowe w polskim prawie pracy, Białystok.

Florek L. (1988) Podstawowe prawa człowieka [w:] L. Florek, M. Seweryński, Międzynarodowe prawo pracy, Warszawa 1988.

Florek L. (2004) Znaczenie wspólnotowego prawa pracy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne”, nr 5.

Franczak K. (2010) Analiza stanowiska przedstawiciela Włoch – Giovanniego Orlandini dotyczącego wyroku Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich z siedzibą w Luksemburgu w sprawach Viking i Laval z grudnia 2007 roku, „Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej”, t. 17.

Gasparski W.W. (2019) Działania przedsiębiorcze a prakseologia i etyka, „Prakseologia”, nr 161.

Gorynia M. (2021) Racjonalność i pandemia, „Rzeczpospolita”, 28 kwietnia.

Grygiel-Kaleta Ż. (2012) Wolność zrzeszania się w związki zawodowe w aktach prawa międzynarodowego, „Roczniki Administracji i Prawa”, nr 12.

Grygiel-Kaleta Ż. (2015) Wolność zrzeszania się w związkach zawodowych, Warszawa.

Interia Historia (2015) 27 stycznia 1905 r. Strajk powszechny w Królestwie Polskim, https://historia.interia.pl/kartka-z-kalendarza/news-27-stycznia-1905-r-strajk-powszechny-w-krolestwie-polskim,nId,1596616 (dostęp: 8 października 2021).

Kieś E. (2013) Porozumienia zbiorowe pogarszające warunki świadczenia pracy, praca doktorska Katowice.

Kocot K., Wolfke K. (1976) Wybór dokumentów do nauki prawa międzynarodowego, Wrocław–Warszawa.

Krzysztofik E. (2014) Ochrona praw podstawowych w Unii Europejskiej po traktacie z Lizbony, „Roczniki Administracji i Prawa”, R. XIV.

Kurcz B. (2004) Dyrektywy wspólnoty europejskiej i ich implementacja do prawa krajowego, Kraków.

Masternak-Kubiak M. (2003) Przestrzeganie prawa międzynarodowego w świetle Konstytucji RP, Kraków.

Międzynarodowe Biuro Pracy (2012) Wolność związkowa. Przegląd podjętych decyzji i wprowadzonych zasad przez Komitet Wolności Związkowych Rady Administracyjnej MBP, Gdańsk.

Mitrus L. (2006) Wpływ regulacji wspólnotowych na polskie prawo pracy, Kraków.

Piechowiak M. (2003) Prawo a wolność. Prawa człowieka – Prawa rodziny [w:] R. Hliwa, A.N. Schulz (red.), 30 lat Poznańskiego Zakładu Instytutu Nauk Prawnych PAN, Poznań.

Pisarczyk Ł. (2015) Źródła prawa pracy z perspektywy 40 lat obowiązywania Kodeksu pracy [w:] A. Kosut, W. Perdeus (red.), Przemiany prawa pracy – od kodyfikacji do współczesności. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesor Teresie Liszcz, „Studia Iuridica Lublinensia”, t. 24.

Podgórska-Rakiel E. (2013) Okres trwałości stosunku pracy działaczy związkowych w przypadku przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę, „Monitor Prawa Pracy”, nr 5.

Rawls J. (2013) Teoria sprawiedliwości, Warszawa.

Reda-Ciszewska A. (2015) Prawo do strajku w świetle konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, „Studia Prawno-Ekonomiczne”, t. 95.

Rozmaryn S. (1950) Prawo i państwo, Warszawa.

Sękara M. (2008) Wolność zrzeszania się w związkach zawodowych pracowników administracji publicznej w świetle prawa międzynarodowego, „Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej”.

Sobczyk A. (2017) Państwo zakładów pracy, Warszawa.

Śledzińska-Simon A. (2019) Analiza proporcjonalności ograniczeń konstytucyjnych praw i wolności. Teoria i praktyka, Wrocław.

Świątkowski A.M. (2009) Ochrona praw człowieka w świetle przepisów prawa pracy i zabezpieczenia społecznego [w:] A.M. Świątkowski (red.), Ochrona praw człowieka w świetle przepisów prawa pracy i zabezpieczenia społecznego. Referaty i wystąpienia zgłoszone na XVII Zjazd Katedr/Zakładów Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego, Kraków 7–9 maja 2009 r., Warszawa.

Witkowski J. (2013) Problem akcji protestacyjnych o zabarwieniu politycznym, „Monitor Prawa Pracy”, nr 9.

Wronkowska S. (1995) Zarys koncepcji państwa prawnego w polskiej literaturze politycznej i prawnej [w:] S. Wronkowska (red.), Polskie dyskusje o państwie prawa, Warszawa.

Wróbel A. (red.) (2019) Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Komentarz, Warszawa.

Wróblewski M. (red.) (2014) Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej jako żywy instrument, Warszawa.

Zieliński J. (1914) Strajk powszechny, Paryż.

Żołyński J. (2013) Strajk i inne rodzaje akcji protestacyjnych jako metody rozwiązywania sporów zbiorowych, Warszawa.

Żołyński J. (2014) Strajk i inne akcje protestacyjne w praktyce przedsiębiorstw [w:] J. Wranty (red.), Aktualne problemy reprezentacji pracowniczej w zbiorowych stosunkach pracy, Warszawa.

Żołyński J. (2016) Aksjologiczne, normatywne i społeczne podstawy prawa rozwiązywania sporów zbiorowych pracy, Gdańsk.

Żołyński J. (2019a) Klauzula społeczeństwa demokratycznego (obywatelskiego) w zbiorowym prawie pracy, „Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej”, t. 26, nr 1.

Żołyński J. (2019b) Prawo do akcji protestacyjnej pracowników. Mediacja i arbitraż [w:] K.W. Baran (red.), System prawa pracy, t. 9: Międzynarodowe publiczne prawo pracy. Standardy globalne, Warszawa.

Żołyński J. (2021) Praca w warunkach stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia pracownika, Gdańsk.

Orzecznictwo

Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31 stycznia 1996 roku, K 9/95, OTK 1996, nr 1, poz. 2.

Wyrok ETPC z dnia 26 listopada 2013 roku, skarga nr 37553/05, za: W. Kasprzyk, Prawo do pokojowych zgromadzeń‒ sytuacja statystyczna państw byłego bloku wschodniego w oparciu o Europejską Konwencję Praw Człowieka, https://repozytorium.uni.wroc.pl/Content/94076/PDF/03_02_ (dostęp: 20 sierpnia 2021).

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 czerwca 2014 roku, K 35/11, OTK ZU 2014, nr 6A, poz. 61.

Akty prawa krajowego

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483 z dnia 16 lipca 1997 roku.

Ustawa z dnia 23 maja 1991 roku o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, Dz.U. 2020, poz. 123 tekst jedn. z dnia 27 stycznia 2020 roku.

Ustawa z dnia 23 maja 1991 roku o związkach zawodowych, Dz.U. 2019, poz. 263 tekst jedn. z dnia 12 lutego 2019 roku.

Ustawa z dnia 24 lipca 2015 roku o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego, Dz.U. 2018, poz. 2232 tekst jedn. z dnia 30 listopada 2018 roku.

Akty prawa międzynarodowego

Europejska karta społeczna sporządzona w Turynie dnia 18 października 1961 roku, Dz.U. 1999, nr 8, poz. 67.

Karta Narodów Zjednoczonych, Statut Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości i Porozumienie ustanawiające Komisję Przygotowawczą Narodów Zjednoczonych, Dz.U. 1947, nr 23, poz. 90.

Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, Dz.Urz. UE C 2012, nr 326/391.

Konstytucja Międzynarodowej Organizacji Pracy, Dz.U. 1948, nr 43, poz. 308.

Konwencja nr 87 dotycząca wolności związkowej i ochrony praw związkowych, przyjęta w San Francisco dnia 9 lipca 1948 roku, Dz.U. 1958, nr 29, poz. 125.

Konwencja nr 105 o zniesieniu pracy przymusowej, przyjęta w Genewie dnia 25 czerwca 1957 roku przez Konferencję Ogólną Międzynarodowej Organizacji Pracy, Dz.U. 1959, nr 39, poz. 240.

Konwencja nr 151 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca ochrony prawa organizowania się i procedury określania warunków zatrudnienia w służbie publicznej, przyjęta w Genewie dnia 27 czerwca 1978 roku, Dz.U. 1994, nr 22, poz. 78.

Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 roku, Dz.U. 1993, nr 61, poz. 284 ze zm.

Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 roku, Dz.U. 1977, nr 38, poz. 169.

Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 roku, Dz.U. 1977, nr 38, poz. 167.

Powszechna deklaracja praw człowieka z dnia 10 grudnia 1948 roku, Paryż [w:] M. Zubik (red.), Wybór dokumentów prawa międzynarodowego dotyczącego praw człowieka, t. 2, Warszawa 2008.

Traktat o Unii Europejskiej, Dz.Urz. UE C 2012, nr 326/13.

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Protokoły – Protokół (nr 2) w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności, Dz.Urz. UE C 2008, nr 115/01.